Bajkovita mesta u Srbiji koja morate posetiti
Krupajsko Vrelo
Krupajsko vrelo se nalazi u istočnoj Srbiji ispod zapadnog krečnjačkog odseka Beljanice, sa desne strane Krupajske reke, na nadmorskoj visini od 220 m. Smešteno je u ataru sela Milanovca, udaljenom od Žagubice oko 35 km.
Vodopad Lisine
Na padinama Beljanice u istočnoj Srbiji, nadomak Despotovca, nalazi se jedan od najljepših i najviših vodopada u Srbiji – vodopad Veliki buk, poznatiji kao Lisine.
Visok je preko 20 metara, a smješten na oko 380 metara nadmorske visine. U podnožju vodopada formirano je jezerce male dubine okruženo bigrenim blokovima.
Zajedno sa izvorom rječice Vrelo, pod zaštitom je države kao Spomenik prirode „Vodopad Lisine“ i kao objekat geonasleđa Srbije.
Vrelo skuplja vode sa širokih kraških predjela Beljanice, a direktna hidrografska veza uspostavljena je sa rijekama ponornicama iz uvala Rečke i Busovate.
Vodopad Prskalo
Jedan od najlepših vodopada Srbije ne nalazi se na Staroj planini, već u srcu Južnog Kučaja! Reč je o vodopadu Prskalo. Iako je siromašan vodom, čak i u proleće, nikada ne presušuje. Visok je 15 metara.
Koliko je nepristupačan govori nam da je najbliže naselje Resavica udaljeno 15 kilometara, i ako bi ste išli pešaka morali bi 15 kilometara u jednom smeru da isprepešačite, moguće je iznajmljivanje džipova, biciklom, motorom ili najbolje ako imate svoj terenac.
Rosomački lonci
Rosomački lonci je jedan od naziva za kanjon Rosomače, reke koja se nalazi u istočnoj Srbiji, na Staroj planini, nedaleko od sela Slavinja, oko 30 km od Pirota. Rosomača pravi neobičan kanjon slojevitih ivica, u kome se nalazi više proširenja sa virovima koja podsećaju na kotlove ili lonce, po čemu je kanjon i dobio ime. Kanjon se još naziva i Rosomačko grlo.
Iako je prolazak kroz sam kanjon moguć u letnjim mesecima, ukoliko ste voljni da rizikujete borbu sa rečnom strujom i klizavim stenama, a povremeno i da zaplivate, najbolji pogled na kanjon Rosomački lonci pruža se sa leve ivice kanjona. Teren je veoma prohodan i sastoji se od kamenitih zaravni sa niskom travom i sitnim žbunjem, pa je kretanje veoma jednostavno.
Vidikovac Kozji kamen
Vidikovac Kozji kamen, s veličanstvenim pogledom na Zavojsko jezero, meandre reke Visočice, vrhove Midžor i Babin Zub, jedna je od atrakcija Stare planine. Međutim, za mnoge turiste se put do ove tačke pretvori u avanturu koju ne bi preporučili.
Kozji kamen nalazi se na na 1.180 metara nadmorske visine, na oko 18 km od Pirota, na putu za Rsovce. Takođe postoji i šumski put iz pravca sela Velika Lukanja i Bela. Ali teren je takav da vas svakako čeka bar sat vremena pešačenja do tamo.
Manastir Gornjak
Manastir Gornjak se nalazi u dolini reke Mlave, između Petrovca na Mlavi i Žagubice, 65 km jugoistočno od Požarevca, odnosno na 18 km od Petrovca ka Žagubici. Izgrađen je u periodu od 1376-1380. godine kao zadužbina kneza Lazara. Sudeći po mnogobrojnim pomenima u istorijskim izvorima, u manastiru se živelo bez prekida. Od srednjovekovnih građevina sačuvale su se glavna manastirska crkva, posvećena Vavedenju i kapela u pećini, posvećena Svetom Nikoli.[1]
Po osnovnoj arhitektonskoj zamisli, gornjačka crkva pripada moravskoj školi. Vavedenjska crkva ima trolisnu osnovu sa kupolom. Priprata je naknadno dozidana, kao i zvonik sa tremom. Živopis je slabo očuvan, a 1847. godine preslikao ga je Živko Pavlović, slikar iz Požarevca. Boljom očuvanošću odlikuju se preostale freske u kapeli Svetog Nikole. Poznati srpski pisac, Đura Jakšić, napisao je poemu „Put u Gornjak“.
Manastir Blagoveštenje
Manastir Blagoveštenje se nalazi u Gornjačkoj klisuri, sa leve strane magistralnog puta iz pravca Petrovca na Mlavi ka Žagubici. Manastir je izgrađen u steni, krajem 14. veka, a smatra se da ga je izgradio despot Stefan Lazarević.
Postoji malo proširenje pored puta za one koji žele da stanu i obiđu ostatke ovog srednjovekovnog manastira ali vodite računa jer je put prometan a u blizini su krivine
Golubačka tvrđava
Golubački grad ili tvrđava Golubac je srednjovekovna tvrđava, spomenik kulture od izuzetnog značaja.[1] Nalazi se u Nacionalnom parku Đerdap, na desnoj obali Dunava, 4 km nizvodno od današnjeg naselja. Smeštena je na visokim liticama, na mestu na kom se reka sužava, na samom ulazu u Đerdapsku klisuru.[2][3]
Tvrđava je građena lepezasto i sastoji se od tri dela: prednjeg, zadnjeg i gornjeg grada (sa citadelom). Čini ga ukupno 10 kula i dve velike kolske kapije. Ispred tvrđave je bilo civilno naselje, o čemu danas svedoče samo neki delimično istraženi objekti.
Golubac je imao burnu istoriju. Tokom srednjeg veka, vodile su se mnoge bitke oko njega, naročito između Osmanskog carstva i kraljevine Ugarske. 1867. godine, turska posada je napustila Golubački grad, koji je predat srpskom knezu Mihailu Obrenoviću. U savremeno doba Golubac je popularna turistička atrakcija na Dunavu. Tokom 2012. godine je započet projekat revitalizacije tvrđave u okviru kojeg je izgrađena obilaznica i tunel, a do kraja 2017. se prvobitno očekivala kompletna obnova.[4]
Golubačkom tvrđavom upravlja Javno preduzeće „Golubački grad-tvrđava”. Tvrđava je potpuno obnovljena i svečano otvorena 29. marta 2019. godine.
Lazarev kanjon
Kanjon Lazareve reke ili Lazarev kanjon nalazi se u selu Zlot, na nekih desetak kilometara od Bora. To je najdublji i najduži kanjon istočne Srbije. Zbog strmosti svojih stenovitih litica, ni dan danas nije u potpunosti ispitan. Kanjon je poznat po mnogobrojnim pećinama i jamama.
Dužine je do 9 kilometara i visine između 300 i 500 metara. Usečen je u krečnjački masiv planine Južni Kučaj, i kroz njega protiče istoimena reka. Sa svih strana je zaklonjen stenovitim grebenima: sa juga i jugoistoka uzdiže se Malinik (1.087 m), sa severa Strnjak (720 m) i Kornjet (696 m), a sa zapada Pogara (883 m) i Mikulja (1.022 m). Litice kanjona su vertikalne i ravne, a na najužem delu širina kanjona iznosi manje od 7 metara. Sadrži preko 70 pećina. Samo neke od njih su otkrivene i dostupne, poznate pod nazivom Zlotske pećine (Lazareva pećina, Vernjikica, Hajdučica, Mandina pećina, Dubašnička jama i dr.).
Đavolja varoš
Đavolja varoš je skup zemljanih glavutaka ili kula na čijim vrhovima se nalaze kamene kape (blokovi, andezitske kupe).[1] Ima ih više od dve stotine, visoke su od dva do petnaest metara, a široke od pola do tri metra. Đavolja varoš je retki prirodni fenomen koji se nalazi na Radan planini u ataru sela Đake, u blizini Кuršumlije, oko 90 km jugozapadno od Niša. Čine je 202 kamene figure koje su nastale dugotrajnim i strpljivim radom prirode. Smeštene su u dve jaruge (Đavolja jaruga i Paklena jaruga), koje su podeljene vododelnicom, čiji se završni delovi spajaju u erozivnu čelenku. .
Đavolja varoš je bila najbolje plasirani evropski kandidat u svojoj kategoriji, kao jedan od 77 kandidata za sedam svetskih čuda prirode, a još je značajnije što je u trci bila sve do poslednjeg glasanja koje se završilo u leto 2010. godine.[2]
Stavljen je pod zaštitu još 1959. godine, a 1995. godine Đavolja varoš je Uredbom Vlade Republike Srbije proglašena za prirodno dobro od izuzetnog značaja i stavljena je u prvu kategoriju zaštite.
Srpski „HolyWood“
Srpski Holywood je instalacija od metalnih cevi i lima kojim je ispisano belim metalnim slovima HOLYWOOD i nešto sitnije ispisano ćirilicom СРПСКИ. Instalacija se nalazi na proplanku planine Rudnik, vidljiv sa ibarske magistrale, 12km pre Gornjeg Milanovca iz pravca Ljiga.
Idejni tvorac je umetnik Ivan Jakovljević, alijas Ivo Car, iz sela Mutanj, koji je, s namerom da skrene pažnju meštana i drugih prolaznika, izgradio 1. novembra 2007. godine, natpis čini osam slova koja su dimenzija 2,5x3m. Natpis je izuzetno posećen od strane turista iz svih krajeva Srbije, ali i turista iz inostranstva.
U toku noći, natpis je osvetljen LED reflektorima, koje su donirala preduzeća „Rudnuk DOO” sa Rudnika i preduzeće Contango iz Beograda.
Kod instalacije se od 2011. godine, u toku leta, održava Međunarodni filmski festival „Srpski Holywood”, kao svojevrsna revija nezavisnih off-filmova.
Ponor na Staroj planini
Kraška uvala Ponor nalazi se na Staroj planini, na 1.560 metara nadmorske visine. Do njega se stiže dobro obeleženom stazom od sela Dojkinci, treba savladati jednu solidnu uzbrdicu, ali mala je to cena u odnosu na prizor koji ćete ugledati.
Ceo teren kao da se ugiba i klizi prema jednoj tački, u koju se sliva i sva voda sa ovih padina, nestajući u pećini neverovatne dubine. Ako se dovoljno približite čućete klokotanje vode u Ponoru.
Rtanj
Rtanj je planina koja se nalazi u istočnoj Srbiji, oko 200 km jugoistočno od Beograda, nadomak Boljevca. Pripada Кarpatskim planinama, a najviši vrh Šiljak (1565 m) predstavlja prirodni fenomen kraškog reljefa. Specifičan raspored stena kraškog reljefa nije uticao samo na biljni pokrivač, na vode i izvore Rtnja, već i na njegov oblik. Pa ako pogledamo na Rtanja sa severa ili juga, on nam se ukazuje kao dugačak greben u obliku trapeza, dok je dole širok i masivan, gore se sužava u uzani ivičasti zid.
Vodopad Blederije
Blederijski vodopad se nalazi u blizini sela Reka, na nekih 4 km i na nekih 30 km od Kladova u smeru Brze Palanke.
Blederija izvire na 190 mnv, teče na jugoistok i prima vode Sokolovice i Suvaje i kao Blederija nastavlja do spajanja sa Ravnom rekom, odakle se uliva u Dunav. Sam vodopad je visine od oko 7 metara, koji se preko bigrene prečage obrušava u obliku vodene zavese u bigrenu kadu koja je formirala malo jezero tirkizno zelene boje.[1]
Debljina bigra na samom odseku je 5 do 10 metara, ispod kog teku i manji slapovi. Sa strane velikog vodopada postoji još jedan manji koji tokom leta presušuje.
Uzvodno od vodopada, na oko 2 km nalaze se izvori reke Blederije od kojih su neki sa većih dubina i sa ledenom vodom, dok u neposrednoj blizini postoje i izvori subtermalne vode sa temperaturom od 17 stepeni. Vode ovih izvora se spajaju i u daljem toku formiraju reku.
Manastir Manasija
Manastir Manasija ili Resava je podignut u XV veku na teritoriji Pomoravskog okruga, preciznije u Despotovcu. Pripada Eparhiji braničevskoj Srpske pravoslavne crkve. Manastir Manasija pripada najznačajnijim spomenicima srpske srednjovekovne kulture i najznačajnija je građevina Moravske škole.
Moravskoj školi pripadaju i manastiri: Ravanica, Ljubostinja i Kalenić.
Tvrđava Maglič
Na izdanku planine Stolovi, tik iznad reke Ibar, a dvadeset kilometara južno od Kraljeva, monumentalno stoji Maglič – istorijski i strateški važno utvrđenje koje je podignuto za vreme vladavine kralja Uroša u 13. veku…
Maglič podseća na zamak iz bajke, jer se nalazi na samom vrhu brda, na nadmorskoj visini od oko 150 metara, dok Ibar oko njega pravi okuku i opasava ga sa tri strane. Sa četvrte strane, duboki rov ga odvaja od planine Stolovi. Prema predanju, tvrđava je dobila naziv po gustoj magli koja se često spuštala na ceo predeo.
