Prerast Samar – zabačena lepota na granici Homolja i Kučaja
Šta su prerasti ?
Prerast je lučni krečnjački svod ostao od nekadašnje pećine u vidu prirodnog kamenog mosta. Njagova dužina i širina može iznositi više desetina metara, a visina do 40 m.
Najpoznatije prerasti u Srbiji su vratnjanske prerasti, Prerast na reci Valja Perast u okolini Majdanpeka, Samar na rečici Perast u opštini Žagubica, Zarvina prerast u selu Sesalcu, prerast Кasonje na Osaničkoj reci, prerast Samar kod sela Кopajkošara, prerast u ataru Dobroselice itd.
Postoje 3 vratnjanske prerasti na reci Vratni, pritoci Dunava. To su Mala, Velika i Suva. One predstavljaju ostatke Vratnjanske pećine. Mala prerast nalazi se oko 200 m uzvodno od manastira Vratne. Ima dužinu od 15 m, sa otvorom visokim 34, a širokim 33 m. Velika prerast ima dužinu od 45 m, otvor visine 26 m, a širine 23-33 m
U Homolju postoje dva: Osanički i prerast Samar, koje su zaštićene kao izuzetne prirodne retkosti.
Dok sam bio osnovac negde u šestom razredu video sam na eksurziji čuvene vratnjanske prerasti, skoro deceniju kasnije posetio sam i ne tako popularnu prerast Samar koja se nalazi na samoj granici Homoljskih planina i Kučaja.
Samar Prerast
Prerast Samar je locirana na Kučajskim planinama, u njihovom severoistočnom delu, u istočnoj Srbiji. Ovaj kameni most, izgrađen od krečnjaka, nalazi se u dolini male reke Prerasta kod Žagubice. Dužina luka ove prerasti iznosi 10 km, širina 14 km, dok je njegova visina 15 m. Smatra se da je prerast nastala na mestu poniranja rečice Prerasta, na rasedu koji je aktivan. Njena dolina je klisurasta i postala je slamanjem jedne pećine koja se ovde nekada nalazila. Danas se na ovom mestu nalaze dve pećine, kraće od prve od koje su preostale. Jedna pećina ima dužinu od 68 m i nalazi se u svodu prerasti, a druga dostiže dužinu od 215 m i nalazi se uzvodnije od prve.
Krečnjački luk formiran je u rečnoj dolini, te je u pitanju primer fluvio-kraškog reljefa i predstavlja prirodni fenomen koji nije čest. Fluvio-kraški oblici reljefa nastali su radom fluvijalne erozije (rečna erozija; proces kada nastaju oblici reljefa kao posledica rada rečnih tokova) i kraške erozije (proces u kome voda hemijskim delovanjem u karbonatnim stenama izgrađuje oblike reljefa, poznat i pod nazivom „korozija“; najčešće se javlja u krečnjacima i dolomitima).
Prerast Samar stavljena je pod zaštitu kao spomenik prirode. Pun naziv pod kojim je ovaj spomenik prirode evidentiran u spisku zaštićenih prirodnih dobara Srbije je „Pećina Samar sa prerastom Samar“ površine 40,20 ha.
Još slika…
